Harmen Visser

Harmen Visser was politieagent te Vollenhove, vanaf plm. 1942 tot aan zijn overlijden op 16 april 1945, toen hij in actie sneuvelde in de omgeving van Kuinre. Hij werd geboren op 25-11-1894 te Scharl in Friesland en ontving zijn politieopleiding te Schalkhaar. In Vollenhove was hij bij het verzet, dat o.a. actief was in de Noordoostpolder. Hij was daar bekend als ‘oom Willem’. Op 20 december 1945 werd hij begraven in aanwezigheid van zijn verzetsmakkers op het kerkhof van Oudemirdum. Eén van zijn makkers - of, zoals hij hen noemde: "zijn jongens", de Nederlands Hervormde emeritus-predikant Honnef ('Karel') te Vollenhove schreef in de Nieuwsbode van 3 maart 2005 een ‘in memoriam’.

Verzetsgroep

Midden in de oorlog werd Harmen Visser als opperwachtmeester der Marechaussee overgeplaatst van Urk naar Vollenhove. En al spoedig, hoewel hij zichzelf nooit op de voorgrond drong, nam hij in de verzetsgroep een grote en vooraanstaande plaats in.

Rustig en kalm zag hij de meest gevaarlijke karweitjes onder ogen en nimmer werd er een vergeefs beroep op hem gedaan. "Nu dan mot het maar even wezen", was zijn stereotype antwoord. Hij ging en volbracht wat men van hem vroeg.

Belast met de geregelde bewaking van het Distributiekantoor te Sint Jansklooster, bewees hij in die functie de LO (Landelijke Organisatie, naam van het georganiseerde verzet) onschatbare diensten. Of het nu ging om het verschaffen van papieren, de verzorging van onderduikers, hulp bij droppings of het "kraken" van magazijnen, altijd stond ‘oom Willem’ klaar. Groot was de schrik in zijn groep toen hij op 14 december 1944 door de SD (Sicherheitsdienst) gearresteerd werd en in de kazerne van Steenwijk werd opgesloten. Maar met een koelbloedigheid die vriend en vijand verbaasd deden staan wist hij zichzelf in de nacht van 20 op 21 januari 1945 te bevrijden en onmiddellijk toog hij weer aan het werk.

Groot was zijn blijdschap toen hij op 15 april 1945 als afdelings- en plaatselijk commandant der BS (binnenlandse Strijdkrachten), Groep Vollenhove, de bevrijders mocht begroeten - nadat de BS onder zijn leiding Vollenhove zelf bevrijd had. Dit was de gloriedag van zijn leven. Helaas heeft hij het niet lang mogen overleven. Op de morgen van de 16e april 1945, sneuvelde hij, na de bevrijding van Kuinre, in een gevecht tegen Hollandse SS-ers te Schoterzijl.

Gesneuveld in actie

De Canadese 8e Brigade had in die tijd de opdracht om het westelijk deel van Friesland vrij te maken. Wolvega - Joure – Sneek – Bolsward – Kop Afsluitdijk was de richting waarin ze opmarcheerden. Vanuit deze hoofdroute werd links en rechts uitgewaaierd. Bij Wolvega ging het in de richting van Kuinre, maar daar moest drie dagen op de bevrijding worden gewacht. Men kon het maar nauwelijks verkroppen dat Wolvega al in feesttooi was. En eindelijk waren daar dan in Kuinre op 16 april 1945 de Canadezen van het bataljon ‘Chaudière’.

Een ooggetuigenverslag van Trijntje van der Lende: “We konden in Slijkenburg de vlag op de watertoren van de Canadezen zien. Tanks van de Canadezen reden op de zeedijk; ze waren ook korte tijd in Slijkenburg, waar ze de bevolking waarschuwden dat de bevrijding nog wel enige tijd op zich zou laten wachten. Wij moesten geen oranje wimpels en Nederlandse vlaggen uithangen. Ook de vlag op de watertoren in Kuinre zou weer worden verwijderd. Wat was namelijk het geval? De Duitsers hadden op zaterdag 14 april de bruggen naar de Kuinderpolder en bij Schoterzijl opgeblazen. En nu kwamen ze vanaf de Lemmer in de richting van Slijkenburg, achter de dijk langs. Toen ontstonden er schermutselingen tussen de Canadezen en de Duitsers, die vanaf Schoterzijl Slijkenburg inkwamen, langs de onderkant van de dijk. De kogels ketsten af op het water van de Linde. Harmen Visser, de politieagent uit Vollenhove die voor de Canadezen uitreed, werd doodgeschoten. De Canadezen trokken zich terug en de Duitsers groeven zich in onderaan de dijk naar Kuinre. Er waren ook Nederlandse SS-ers bij. Schoterzijl en De Lemmer werden ondertussen zwaar beschoten. De bevolking uit Kuinre en Slijkenburg sloeg op de vlucht; de boten met Kuundersen kwamen bij tientallen de Linde afgevaren”.

Ter herinnering

In Emmeloord werd direct na de oorlog een belangrijk plein naar Harmen Visser vernoemd. Door toedoen van de Belangenvereniging Vollenhove-Stad werd op 16 april 2005 de naam Harmen Visserplein toegekend aan het (nieuwe) plein aan de Bisschopstraat, voor de Mariakerk. Hiermee wordt ook in Vollenhove de nagedachtenis aan deze verzetsheld in ere gehouden.

De herbegrafenis op 20 december 1945 op de kerkelijke begraafplaats van Oudemirdum.

Monument bij Schoterzijl, op de plek waar Harmen Visser is gedood. (Foto .JG. Vogelzang)

Ondanks navraag is het niet duidelijk geworden waarom Harmen Visser in Oudemirdum is begraven.

Door de heer Henk van Heerde uit Vollenhove is een uitgebreid verhaal gemaakt over de juiste toedracht.

Klik op onderstaande naam.

Henk van Heerde Vollenhove