Op 4 mei

foto: www.bosvlaggen.nl

Tijdens de dodenherdenking op 4 mei wordt elk jaar twee minuten stilgestaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog 1939 – 1945 in ons Koninkrijk. Zolang er geen Derde Wereldoorlog is, mag er mijns inziens geen einde komen aan deze herdenking. Bij iedere herdenking vraag ik mij weer af wie of wat de deelnemers herdenken tijdens deze korte plechtigheid. Het is toch een plechtig moment als je na de twee minuten stilte en het Wilhelmus op weg bent naar het monument voor de krans- of bloemenlegging, terwijl er op de achtergrond plechtige koraalmuziek ten gehore wordt gebracht. Heeft men dan een of meerdere personen in gedachten? Is er een familielid bij betrokken geweest? Was men getuige van iets naars? Of is men aanwezig voor het hogere doel: om de eigen vrijheid te gedenken die mede door de slachtoffers tot stand is gebracht. Koning Willem Alexander hield op 4 mei 2020 op De Dam in Amsterdam een indrukwekkende toespraak. Hij gedenkt niet alleen de helden maar ook degenen die geen held waren. Uit de oorlogsverhalen kwamen lange tijd slechts goede en kwade mensen voor. Er waren daders en slachtoffers. Pas veel later kwam er oog voor nuances. Dat er ook daders waren die zelf (een beetje) slachtoffer waren. Bijvoorbeeld omdat ze geen keuze hadden. Er waren ook slachtoffers die zelf weer anderen tot slachtoffer maakten. Er zijn bezetters geweest die zo nu en dan een oogje dichtknepen en mensen lieten ontkomen. In het verzet zaten mensen die hun daden ook mede uit eigen belang hebben verricht. Goed en kwaad liep soms door elkaar. Veel omstanders stonden tussen goed en kwaad aan de kant.

Dodenherdenking op 4 mei is een dag die volgens sommigen mag worden overgeslagen, omdat die oude wonden weer openrijt. Zo zijn er families van personen die in de oorlogsperiode een verkeerde keuze hebben gemaakt, waarvan de nazaten nog hinder ondervinden. Ook voor die ‘foute’ personen zelf is het een lastige tijd. Maar herdenken moet, zodat er nooit meer oorlog zal komen. Het zijn levenslessen voor een nieuwe generatie.

Naar goed journalistiek gebruik dienen in ieder verslag tien punten naar voren te komen: Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waardoor en Waarvoor; Hoe, Hoe Vaak, Door Wie en Wat is het gevolg. Met de beschrijving van alle slachtoffers met betrekking tot de Gaasterlandse herdenkingsplaatsen en emotionele oorlogsmonumenten, straatnamen, grafstenen en een plaquette, hoop ik een steentje bijgedragen te hebben aan de geschiedschrijving aan de hand van de genoemde tien punten.

Jan Geert Vogelzang

 

De dichteres Alice Nahon heeft een zeer toepasselijk gedicht nagelaten waaruit duidelijk de gevoelens naar voren komen ten aanzien van de overledenen. Het gedicht is ook als een troost voor alle achtergebleven slachtoffers.

DE MENSEN VAN VOORBIJ

De mensen van voorbij,
ze blijven met ons leven. 
De mensen van voorbij,
ze zijn met ons verweven
in liefde, in verhalen,
die wij zo graag herhalen,
in bloemengeuren, in een lied,
dat opklinkt uit verdriet.

De mensen van voorbij,
zij worden niet vergeten.
De mensen van voorbij,
zijn in een ander weten.
Bij God mogen ze wonen,
daar waar geen pijn kan komen.
De mensen van voorbij
zijn in het licht, zijn vrij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *