DOOR DE NACHT VAN STRIJD EN ZORGEN
GAASTERLAND IN DE TWEEDE WERELDOORLOG
Als ik mensen in Gaasterland vroeg hoe zij de tijd van de Tweede Wereldoorlog ervaren hadden, dan kwam deze uitdrukking nogal eens naar boven. De titel van de serie is een verwijzing naar Gezang 459 uit het Liedboek voor de Kerken.
Vanaf 2005 werk ik op eigen initiatief als liefhebber van de Gaasterlandse geschiedenis aan deze verhalen. Het geeft mij veel voldoening om na mijn vervroegde uittreding als ambtenaar burgerzaken en sport van de gemeente Gaasterlân-Sleat de Tweede Wereldoorlog met verhalen en foto's aan het papier toe te vertrouwen. In het bureau Burgerzaken waren ondergebracht: het Bevolkingsregister, de Burgerlijke Stand, de Militaire Zaken, de Vreemdelingenzaken, Bevolkingsonderzoeken en Overheidsverkiezingen. De daarbij opgedane kennis en informatie over personen kan ik - binnen de privacygrenzen - gebruiken in het onderzoek naar wat er in Gaasterlân-Sleat tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden. Voorts heb ik daardoor inzicht gekregen in de omstandigheden waarin de Gaasterlanders destijds verkeerden en wat zij doormaakten.
Maar naderhand moet alles toch wel heel gemakkelijk innerlijk verwerkt zijn, omdat ik meerdere Gaasterlanders wel eens heb gevraagd wat er over die oorlogstijd in Gaasterland te vertellen viel. “Ja, die akelige V-2 raketten in Rijs en dat Kamp in Sondel” en verder kwam men niet. Ik heb deze serie niet geschreven om personen te verheerlijken of aan de schandpaal te nagelen, maar om een beeld te geven van wat er zich heeft afgespeeld. Ik hoop dat er niemand nog weer eens over een nieuwe (Wereld-)oorlog in Nederland zal kunnen schrijven. Bij het maken en verzamelen van de artikelen heb ik gebruik gemaakt van een groot aantal historische documenten van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie; Frysk Histoarysk en Letterkundich Museum Tresoar; Gemeenten; talloze krantenartikelen; persoonlijke gesprekken en internetpublicaties. Slechts enkele artikelen zijn door iemand anders gemaakt en daarbij is hun naam vermeld. Overal waar de auteur niet vermeld staat, is ondergetekende de schrijver.
Ik bedank oprecht alle mensen en instanties die mij bij deze zoektocht geholpen hebben. Het zijn er velen geweest, zodat ik iedereen niet persoonlijk kan bedanken. Wel maak ik een uitzondering voor Sietske Dijkstra - Linzel uit Balk voor alle tijdrovende Nederlandstalige correcties en nuttige opmerkingen. Ook Harry Tollenaar † uit Oudemirdum die het laatste gedeelte taalkundig heeft gecontroleerd. Tenslotte Henk de Kroon van het Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân bijzonder veel dank voor de technische begeleiding bij het opzetten van deze website. Alle gegevens zijn in de periode van september 2019 tot maart 2020 op deze website geplaatst. Daarmee is het niet een "dode" website geworden, integendeel. Zodra er interessante nieuwe informatie is, dan zal die hier worden aangevuld. Wijzigingen of aanvullingen kunnen worden doorgegeven aan het adres stichtinghwg@gmail.com
Allegearre tige hertlik tank! (Fries voor: Allemaal heel hartelijk dank).
Mocht u van mijn gegevens gebruik maken, dan stel ik het zeer op prijs als u aan bronvermelding doet.
Deze website is een onderdeel van de Stichting Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân. De Eerste Wereldoorlog is beschreven op: http://interneringsdepotgaasterland.nl. Voor alle overige Gaasterlandse geschiedenisverhalen kunt u terecht op: https://www.geschiedenisgaasterland.nl
JAN GEERT VOGELZANG