In dit document staan de namen en verhalen van de Gaasterlanders, die hun leven hebben gegeven in Nederlands-Indïe in de periode 1942-1945.
Jan Geert Vogelzang , schrijver en onderzoeker
De aanleiding om deze verhalen te verzamelen was het overlijden van mijn oom Geert Vogelzang (1925) uit Groningen in 2019. De belangrijkste herinnering wederzijds was mijn geboorte in juni 1947. Op dat moment was mijn oom als militair op weg naar Nederlands-Indië. Toen mijn geboorte door mijn vader bij de burgerlijke stand zou worden aangegeven, fietste hij eerst naar zijn ouderlijk huis om het nieuws te vertellen. Mijn oma had hem direct gevraagd wat mijn voornaam zou worden. Volgens de heersende familieregels was mijn oom Jan aan de beurt om te worden vernoemd. En zo zou het gebeuren. Waarop mijn grootmoeder emotioneel reageerde door te vragen of de naam van haar jongste zoon Geert daaraan kon worden toegevoegd nu hij als militair naar dat verre Nederlands-Indië vertrokken was. Haar zienswijze was dat de naam Geert dan in lengte van jaren zou blijven bestaan indien Geert niet zou terugkeren uit Nederlands-Indië. Mijn ouders voldeden aan dit verzoek zodat ik – en mijn nageslacht - altijddurend door middel van mijn 2e voornaam aan deze tijd zou worden herinnerd. Over zijn tijd in Nederlands-Indië sprak hij slechts een enkele maal. Een van zijn akelige verplichtingen was om in een tropennacht in het pikdonker van de rimboe op wacht te moeten staan. Dan kwamen er steeds allerlei vreemde geluiden op hem af. “Was het geritsel nu van een mens of een slang. Moet ik schieten of niet”.
Ten behoeve van mijn familieboek heeft hij voor mij opgeschreven dat hij ingedeeld geweest was bij 3-5 R.I. van Heutz. Later was hij ingedeeld bij 4-5 R.I. van Heutz. Op Soerabaja (Oost-Java) werd hij met nog 800 militairen ontscheept na een reis van 38 dagen op het omgebouwde vrachtschip Kota-Baroe. Na de beide politionele acties- en na een verlies van 25 manschappen – keerde hij gezond en wel met het schip “Volendam” in Nederland terug.
Door het overlijden van mijn oom kwam het onderwerp Nederlands-Indië in mijn gedachten terug. Dat zette mij stevig aan het nadenken. Toen ik ook nog eens gewezen werd op een artikelenserie uit 1986 in de Balkster Courant over het dagboek van Wieger Steegenga, kon het niet anders of ik wilde naar Gaasterlanders zoeken en hun belevenissen daar. De verhalen omtrent Teeuwes en Anna de Boer; Jan Schotanus, Sanne Wind, Freark J. Beuckens en Wieger Steegenga zijn bij eenieder wel bekend maar zouden er nog meer anekdotes zijn. Toen opende het Googleprogramma al zijn informaties hierover en trof ik meerdere personen aan met een relatie tot Gaasterland. Die onbekendheid van al die namen bracht mij ertoe daar meer tijd in te gaan steken om die verborgenheden aan het licht te brengen. Schriftelijk onderzoek en bezoeken aan nabestaanden hebben deze verhalen gemaakt.
Ik hoop dat dit onderzoek ertoe zal bijdragen om te beseffen wat het is om in vrede te leven.
ZODAT WIJ HET LEED NIET VERGETEN
= ANGAN SAMPAI KITA MELUPAKAN PENDERITAAN