Zwaantje de Jong

Ze werd op 10 december 1888 in Hemelum geboren als jongste in het gezin van 8 kinderen. Haar ouders waren arbeider Henricus Johannes de Jong en Regina Meijer. Zij behoorde bij de parochie Bakhuizen. Op 21 november 1910 was zij ingetreden tot de Orde van de Ursulinen van de Romeinse Unie, Malden (o.s.u.). Haar naam werd Zuster Regina (haar moeders naam). Op 6 mei 1913 volgde de eerste professie. Daarna vertrok zij naar Java in Nederlands-Indië waar zij medewerkster werd in huishouden en ziekenzorg. De plaats Weltevreden was daar op 10 november 1913 de eerste standplaats. Vanaf juli 1922 werd zij werkzaam in Meester en een jaar later ging zij in juli 1923 terug naar Weltevreden. In november 1927 werd zij tijdelijk werkzaam in Kramatom om in april 1928 alweer terug te keren naar Weltevreden. In augustus 1937 vertrok zij weer naar Meester om in juli 1938 weer werkzaam te zijn in Weltevreden. Haar laatst bekende standplaats werd Pekalongan op 29 juli 1939. Waarschijnlijk van daaruit kwam zij in het Jappenkamp Muntilan terecht waar zij van honger en ellende op 2 augustus 1945 gestorven is. De begrafenis heeft ook daar plaatsgevonden in Muntilan, ereveld Pundu Bandung, Nederlands-Indië, vak V43. De ouders van Zwaantje waren 10 juni 1870 in Koudum getrouwd. De oudste twee werden in Gaasterland geboren en de anderen in Hemelum. 1.Gatske de Jong, geboren op 22 mei 1871

2.Willem de Jong, geboren op 20 juli 1873 in Mirns en Bakhuizen

3.Johannes de Jong, geboren op 22 december 1875; overleden op 8 december 1876.

4.Zwaantje de Jong, geboren op 27 juni 1877 en overleden op 15 april 1878.

5.Johannes de Jong, geboren op 5 mei 1879. Hij overleed op 27 november 1918 aan de Spaanse Griep. *

6.Jan de Jong, geboren op 14 september 1882 en overleden op 29 mei 1883.

7.Jan de Jong, geboren op 28 september 1884.

8.Zwaantje, geboren op 10 december 1888.

Vader Henricus de Jong was 14 juli 1904 overleden en moeder Regina Meijer op 25 januari 1911. Zij zijn begraven op het R.K. Kerkhof in Bakhuizen. Het aparte is dat moeder met de voornaam Regina in haar Gaasterlandse (Harich) geboorteakte werd ingeschreven. De oudste twee kinderen werden ook in het geboorteregister van Gaasterland ingeschreven en daar met moeders voornaam Rinkje. In de buurgemeente Hemelumer Oldephaert en Noordwolde werd zij correct in de huwelijksakte en de geboorteakten van de kinderen als Regina vermeld.

TOELICHTING: JOHANNES HENDRIKS DE JONG (Broer van Zwaantje)

In Hemelum werd op 5 mei 1879 Johannes Hendriks de Jong geboren als zoon van arbeider Hendrikus Johannes de Jong en Regina Willems Meijer. Johannes wordt werkman en trouwt op 20 mei 1910 in Koudum met Johanneske Rinkes van der Zee, geboren op 3 november 1882 in Mirns en Bakhuizen. Geschiedenisschrijver Hendrik Twerda uit Bakhuizen heeft het overlijden van Johannes de Jong beschreven doordat Johannes de commandant was geworden van de Bijzondere Vrijwillige Landstorm (B.V.L.) afdeling Bakhuizen. Dat had hij te danken aan het feit dat hij korporaal was geweest tijdens zijn dienstplicht. Deze spontaan gevormde groep had zich in Den Haag gemanifesteerd bij een dreigende revolutie tot omverwerping van het Koninklijk Huis. Twerda schrijft: (vertaald uit het Fries) “Bij vertrek op 17 november naar Den Haag had commandant Johannes de Jong zich al niet fit gevoeld. Bij aankomst in Den Haag werd hij ziek maar wilde met al zijn vrienden naar huis. Terug in Bakhuizen op 20 november was hij als een dronken man naar huis gelopen. Het bleek de Spaanse griep te zijn geweest waaraan hij – na een longontsteking – op 27 november 1918 is overleden.

Nummer 1: Sjoerd Galama; 2. Andries Konst; 3. Pieter Folmer; 4. IJpke Huisman; 5. Hendrik Nagelhout; 6. Johannes van der Zee; 7. Hans Huisman; 8. Johannes de Jong; 9. Sjoerd Melchers en 10. Johannes Bearnts Nagelhout. Het bijzondere aan deze foto is dat Johannes de Jong hier al aan de Spaanse griep moet lijden. Troelstra had immers op 12 november 1918 gesproken over een voorgenomen revolutie. Vanaf 14 november werden mannen gevraagd om voor de B.V.L. te dienen en op 17 november vertrokken deze tien mannen uit Bakhuizen naar Den Haag. De foto moet gedurende deze dagen zijn genomen. Pastoor Eiberssen uit Sneek is een van de gangmakers van de Friese mobilisatie van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm.

Eiberssen schreef een ingezonden stuk in “De Tijd”. “…Johannes de Jong laat in armoede een vrouw na met drie kinderen, waarvan het oudste zeven jaar is. Als een der vurigste soldaten nam hij het zich ten plicht U en het Land te helpen. Is het nu onze plicht niet zijn gezin bij te staan?”

De weduwe Johanneske van der Zee is een dochter van werkman Rinke Martens van der Zee en Antje Sijbrens Reitsma. Zij moet nu verder met drie kleine kinderen. De oudste is Antje de Jong, geboren 24 april 1911 in Hemelum. Dan wordt Hendrikus op 26 september 1912 geboren en daarna Regina op 17 maart 1916 maar die overleed alweer op 28 juni 1916, Op 9 december 1917 krijgt het echtpaar weer een dochter en zij werd weer Regina genoemd.

De laatste drie kinderen zijn in Mirns en Bakhuizen geboren. Doordat haar man Johannes de Jong als kostwinner was weggevallen, zorgt zij nu als broodventster voor het financiële inkomen van het gezin.