2013 Oudemirdum

Taspraak Deadebetinking 4 maaie 2013 yn Aldemardum troch Kees van Strien, FNP-riedslid Gaasterlân-Sleat

Oanwêzigen;

It is foar my in hiele eare om hjir jûn de gemeente Gaasterlan-Sleat foar de lêste kear  fertsjintwurdigje te meien by dizze betinking. In betinking op it plak fan it  “delikt” soene se hjoed-de-dei wol sizze. Hjir wie it,  hjir styngen se. Hjir binne sy fermoarde. Alles is tydlik yn dizze wrâld, dingen feroarje en der is altyd duorjend beweging. Gebeurtenissen reitsje nei de achtergrûn en wurde faaks fergetten. Mar der binne ek gebeurtenissen dy’t yn it kollektive geheugen fan minsken ynbrânt binne.   En sa is dat ek it gefal mei de twadde wraldkriich.

Myn persoan, en mei my in grut oantal fan de hjir oanwêzigen, ha de oorlog net meimakke. Mar wy binne wol ûnderdompele yn de ferhalen fan ús âlders oer dy ferskriklike tiid. Fiif jier der’t it like as krige al it ferkearde yn de minske frij spul. Waanideeën oer superminsken en twadde soart minsken, swarthandlers mei jildhonger, angst foar it kommunisme wertroch minsken ferkearde keuzes makken. Wraak foar it ûnrjocht oandien yn de krisisjierren. haat tsjinoer Joden en ûnferdraagsemens tsjin alle minsken dy’t oars wiene en neam sa mar op. In nazirezjiem hat in hiel lân,  ja in hiel wrâlddeel fergiftige mei harren waanideeën. By de útfiering dêrfan wie alle minslike gefoelens weinommen. In Dútsk nazirezjiem dat miende rjocht te hawwen op de wrâldhearskappy. Ik mei graach in âld gebou besjen en as ik dan op fakânsje yn Dútslan in moaie âlde tsjerke besjoch,  bekroept my altyd de fraach: kamen se hjir no wei. En hoe koe dit hjir yn dit lân ûntstean? En Nederlân hie hjir ek net op rekkene en wie hjir net klear foar, nei fiif dagen bleauw der niks oars oer dan te kapitulearjen. En toen wie it nacht.

En as alles dan tsjuster is, dan binne der dy gewoane lytse minsken dy’t probearje noch te rêden wat der te rêden falt, te helpen dêr’t dat mooglik is en neist harren te stean dy’t opjage wurde, mei it risiko foar eigen libben. En dat risico wie gjin lose ferunderstelling,  want sa as wy witte ha ek hiel wat minsken harren libben ferlern. En ik sis mei opsetsin it wurd ferlern omdat der sa faak sein wurd dat se harren libben jûn ha. Nee, sy hawwe harren libben net jûn, want sy woene libje yn in wrâld dêr’t frijheid en rjocht en romte foar elkenien wie. Romte om jo sels te wêzen ungeacht ras, geaardhyd  of  leauwen. Ek Jacob Wilberts en Johannes Wissink. Sy ha dien wat se as harren plicht fjilden en binne - nei dat se oppakt wiene - de dupe wurden fan de moardsucht fan de Dútske kommandant fan de S D. dy’t 27 febrewaris - noch goed 8 wiken foar it ein fan de oarloch -  minsken sûnder foarm  fan proses gewoan fermoarden en harren neibesteanden gjin spoar neilitte woenen fan harren geliefden. Minsken ferdwine litte dat is it ergste dat jo de neibesteanden  oandwaan kinne. Sânfurderhoek en Aldemardum  binne der foarbilden fan.

En dizze misdiedigers binne dêrbij betrape troch in Gasterlanner sadat de lichamen van dizze slachtoffers letter it plak krigen dat ze fertsjinnen. Al dizze minsken dy’t slachtoffer fan dit ûnrjocht wurden binne omdat se harren  ynsetten foar in bettere wrâld ha dêrmei ús in opdracht neilitten. Lit us soargje dat wy de wearde hawwe om dizze opdracht te krijen.

Lit ienheid, rjocht en frijheid  it ûnderpand fan gelok wêze sadat harren offer net om ‘e noch west is, sadat se rêste yn frede.
De frede dy’t sy ús neilitten ha

Toespraak dodenherdenking 4 mei 2013 in Bakhuizen door Kees van Strien, FNP-raadslid Gaasterlân-Sleat.

Aanwezigen;

Het is voor mij een grote eer om hier vanavond de gemeente Gaasterlân-Sleat voor de laatste maal te mogen vertegenwoordigen bij deze herdenking. Een herdenking op het “plaats delict” zoals men dat tegenwoordig wel zal zeggen. Hier op deze plaats was het; hier stonden zij en hier zijn ze vermoord. Alles is tijdelijk in deze wereld, dingen veranderen en er is altijddurende beweging.

Gebeurtenissen raken naar de achtergrond en worden vaak vergeten. Maar er zijn gebeurtenissen die in het collectieve geheugen van mensen ingebrand zijn. En zo is dat in dit geval met de Tweede Wereldoorlog.

Mijn persoon, en met mij een groot aantal van de aanwezigen, hebben de oorlog niet meegemaakt. Maar wij zijn wel ondergedompeld in de verhalen van onze ouders over die verschrikkelijke tijd. Vijf jaar waarbij het leek of al het verkeerde in de mens vrij spel kreeg. Waanideeën over supermensen en over tweede rangburgers, zwarthandelaren met geldhonger en angst voor het communisme waardoor mensen verkeerde keuzes maakten. Wraak voor het aangedane onrecht in de crisisjaren tegenover Joden en onverdraagzaamheid tegen alle mensen die anders waren en noem zo maar meer. Een naziregiem heeft een heel land, ja, een heel werelddeel vergiftigd met zijn waanideeën. Bij de uitvoering ervan was al het menselijk gevoel weggenomen. Een Duits naziregiem dat meende recht te hebben op de wereldheerschappij. Ik mag graag een oud gebouw bekijken en als ik dan op vakantie in Duitsland een mooie oude kerk bekijk, bekruipt mij altijd de vraag: kwamen ze hier nu vandaan en hoe kon dat nou in dit land ontstaan? Nederland had hier niet op gerekend en was er niet klaar voor. Na vijf dagen bleef er anders niet over dan te capituleren. En toen werd het nacht.

En als alles duister is, dan zijn er die gewone “kleine luijden” die nog proberen te redden wat er te redden valt; te helpen waar mogelijk is en naast hen te staan die opgejaagd worden met gevaar voor eigen leven. En dat risico was niet zomaar een veronderstelling, want zoals wij weten hebben heel wat mensen het leven moeten laten. Ik zeg met opzet het woord verloren omdat er vaak wordt gezegd dat ze hun leven gegeven hebben. Nee, ze hebben hun leven niet gegeven want zij wilden leven in een wereld waar vrijheid, recht en ruimte was voor iedereen. Ruimte om jezelf te zijn ongeacht ras, geaardheid of geloof. Ook Jacob Wilberts en Johannes Wissink. Zij hebben gedaan wat ze als hun plicht voelden en zijn – nadat ze gepakt waren – de dupe geworden van de moordzucht van de Duitse S.D.-commandant die 27 februari – nog 8 weken voor het einde van de oorlog – mensen zonder vorm van proces gewoon vermoorden en hun nabestaanden geen spoor van hun geliefden wilden nalaten. Mensen laten verdwijnen dat is het ergste dat je nabestaanden kunt aandoen. Sânfurderhoek en Oudemirdum zijn daar voorbeelden van. Deze misdadigers zijn hier ter plekke betrapt door een Gaasterlander zodat de lichamen later de plaats hebben gekregen die ze verdienden. Al deze mensen zijn slachtoffers van dit onrecht geworden omdat ze zich hebben ingezet voor een betere wereld. Hierdoor hebben ze ons een opdracht nagelaten. Laat ons zorgen dat wij in ons de waarde hebben om deze opdracht te krijgen. Laat eenheid, recht en vrijheid het onderpand van geluk moge zijn zodat hun offer niet tevergeefs geweest is zodat zij in vrede kunnen rusten.
De vrede die zij ons hebben nagelaten.