DEADEBETINKING HARICH 4 MAAIE 2020
(It jier fan it Coronafirus)
Hjoed is it 4 maaie 2020 en op 4 maaie hawwe wy de goede tradysje om stil te stean by de slachtoffers dy't fallen binne yn de bange oarlochsjierren 1940-1945. Manlju en froulju as slachtoffer fan it faaks sinleaze geweld troch de Dútske besetter. Geweld somtiden ek noch yn oparbeidzjen mei Nederlânske ferrieders. Dêrom is 4 maaie alle jierren wer in bysûndere dei.
Dit jier lykwols is it net allinne bysûnder. De wrâldwide Coronakrisis makket it bizar. Dit jier is it ek noch in jubileumjier, 75 jier! Rûnom kinne de betinkingen net trochgean. It is net fertroud om mei mear minsken tagelyk byelkoar te kommen. Ferplicht moatte wy op 1 ½ meter ôfstân fan elkoar bliuwe.
Hjir yn Harich hawwe, op inisjatyf fan Doarpsbelang, de minsken tocht: "As de betinking net troch gean kin sa as we wend binne, hoe kin it dan wol?". Dêrom stean we hjir no. Sûnder publyk, mei fersterking fan it lûd, mei opnamen fan lûd en byld en in live-stream fia YouTube. Bizar om jo en jimme ta te sprekken sûnder elkoar streekrjocht oan te sjen.
Wy stean hjir by it grêf fan Joop Schweitzer. (Dan fertelt Volbeda in koarte gearfetting fan Joop syn libben en ferstjerren. Alles is te finen op www.gaasterlandinwo2.nl).
Joop is mar ien fan al dy miljoenen slachtoffers. Omkommen troch totale waanzin dy't wy Twadde Wrâldoarloch neame. Soks wolle we nea wer en dêrom meie we dit nea ferjitte! Wy moatte betinke, sels yn de tiid dat it Coronafirus ús yn de macht hat!
Mei boppesteand ferhaal slút ik oan by it jiertema fan it Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dat is dit jier: “Verhalen om nooit te vergeten”.
De “four freedoms” dy't president Franklin D. Roosevelt fan Amearika yn 1941 formulearre wiene:
- Frijheid fan mieningsúterjen
- Frijheid fan godstsjinst
- Frijwaring fan gebrek
en - Frijwaring fan frees.
Yn de oarloch wie dit aktueel. Mar ek no noch, 75 jier letter? Is it dan 75 jier nei de befrijing fan Nederlân noch nedich om ús frijheid elts jier op ‘e nij te fieren?
Jaseker!
Noch hieltyd wurde minsken fermoarde om harren miening as eftergrûn. Ús frijheid, ús demokrasy, ús rjochtssteat en ús frije parse lykje sa normaal, mar binne dat allerminst. Sy binne fragyl en freegje alle dagen ûnderhâld troch ús as kollektyf en troch elts fan ús as yndividu. Just dêrom wolle en moatte wy hjoed de slachtoffers betinke en moarn ús frijheid fiere.
Tot slot:
Yn de tarieding haw ik gebrûk makke fan it ferhaal oer Joop Schweitzer fan Jan Geert Vogelzang. It stiet op de side fan it Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân. Ek de side fan it Nationaal Comité 4 en 5 mei haw ik brûkt. In wurd fan tank is hjir op syn plak.
Jan Koen Volbeda, FNP-fraksjefoarsitter gemeente De Fryske Marren.
DODENHERDENKING HARICH 4 MEI 2020
(Het jaar van het Coronavirus)
Vandaag is het 4 mei 2020 en op 4 mei hebben wij de goede traditie om stil te staan bij de slachtoffers die gevallen zijn in de bange oorlogsjaren van 1940-1945. Mannen en vrouwen als slachtoffer van het meestal zinloze geweld door de Duitse bezetter. Geweld soms ook nog in samenwerking met Nederlandse verraders. Daarom is 4 mei alle jaren weer een bijzondere dag.
Dit jaar is het echter niet alleen bijzonder. De wereldwijde Coronacrisis maakt het bizar. Dit jaar is het ook nog een jubileumjaar, 75 jaar! Rondom kunnen de dodenherdenkingen niet doorgaan. Het is niet vertrouwd om met meer mensen tegelijk bij elkaar te komen. Verplicht moeten wij op anderhalve meter afstand van elkaar blijven. Hier in Harich hebben, op initiatief van Dorpsbelang, de mensen gedacht: “Als de herdenking niet door kan gaan zoals wij gewend waren, hoe zou het dan wel kunnen?”. Daarom staan wij hier nu. Zonder publiek: met geluidversterking, met geluids- en beeldopnamen en een live-stream via YouTube. Bizar om jou en jullie toe te spreken zonder elkaar rechtstreeks aan te kijken.
Wij staan hier bij het graf van Joop Schweitzer. (Dan vertelt Volbeda in een korte samenvatting over Joop zijn leven en overlijden. Alles hierover is te vinden op www.gaasterlandinwo2.nl).
Joop is slechts één van al die miljoenen slachtoffers. Hij is omgekomen door totale waanzin die wij Tweede Wereldoorlog noemen. Zoiets willen wij nooit weer en daarom willen wij dit nooit vergeten! Wij moeten blijven herdenken, zelfs in de periode dat het Coronavirus ons in zijn macht heeft!
Met bovenstaand verhaal sluit ik aan bij het jaarthema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dat is dit jaar: “Verhalen om nooit te vergeten”. De vier vrijheden die president Franklin D. Roosevelt van Amerika in 1941 formuleerde:
- Vrijheid van meningsuiting
- Vrijheid van godsdienst
- Vrijwaring van gebrek
en - Vrijwaring van vrees
In de oorlog was dit actueel. Maar is dat nog zo, 75 jaar later? Is het dan 75 jaar na de bevrijding van Nederland nog nodig om onze vrijheid ieder jaar opnieuw te vieren?
Jazeker!
Nog altijd worden er mensen vermoord om hun mening als achtergrond. Onze vrijheid, onze democratie, onze rechtsstaat en onze vrije pers lijken zo normaal, maar dat zijn ze allerminst. Ze zijn fragiel en vragen alle dagen onderhoud door ons als collectief en door ieder van ons als individu. Juist daarom willen wij en moeten wij vandaag de slachtoffers herdenken en morgen onze vrijheid vieren.
Tot slot:
In de voorbereiding heb ik gebruik gemaakt van het verhaal over Joop Schweitzer door Jan Geert Vogelzang. Het staat op de website van het Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân. Ook de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei heb ik daarvoor gebruikt. In woord van dank is hier op zijn plaats.
Jan Koen Volbeda, FNP-fractievoorzitter gemeente De Fryske Marren